تقدَّمت بهذه الورقة للمؤتمر الدولی الذی انعقد فی تونس تحت عنوان (الآنسانی والاجتماعی فی شعر حافظ الشیرازی) یومی 18 و19 أبریل 2012.
خلاصة الورقة :
یعتبر حافظ الشیرازی من الشعراء الإیرانیین الکبار الذین أحرزوا النصیب الأوفر من التکریم والإعجاب داخل إیران وخارجها. وهو، وإن کان لم یسافر إلى بلاد العرب ولم یخلِّف قصائد عربیة کاملة –کما فعل سعدی الشیرازی وجلال الدین الرومی- فصیته ذائع فی الوسط العربی. ولا ریب أن شهرته هذه تعود إلى شهرته العالمیة التی تأتَّت له بسبب خوضه شعریاً فی مفاهیم التصوف الإسلامی والأحاسیس الإنسانیة المتعالیة، وعلى رأس ذلک "العشق أو "الحب" أو "المحبة" الذی شکَّل تیمة أساسیة، إن لم أقل وحیدة، فی شعره. فدیوانه طافحٌ بهذا المضمون، ومطلع غزلیاته خیر دلیل على تغنیه بالعشق، فهو یقر بسهولة تملک العشق للقلوب فی الوهلة الأولى، لکن سرعان ما تتعقّد الأمور وتبرز المشاکل بعد ذلک :
ألا یا أیها الساقی أدر کأساً وناولها که عشق آسان نمود اول ولى افتاد مشکلها
وعمر بن الفارض المصری هو أشهر من تغنى بالشعر الصوفی فی الأدب العربی، وواحد ممّن أذعنوا لسلطان "العشق" وهتفوا بحقیقته. ویفوح عبق هذا الحب من شعره، فهو الذی ینشد :
إن الغرام هو الحیاه فمت به صبّاً فحقک أن تموت وتعذرا
إذاً فتیمة "العشق" من التیمات البارزة والمحوریة فی شعر هذین الشاعرین. لقد اهتم بأشعار هذین العلمین الشامخین الکثیر من الباحثین شرحاً وتحلیلاً، لکن فی مجال المقارنة بینهما فإن الساحة الأدبیة تکاد تخلو من دراسات متکاملة. لذلک وقع اختیاری على دراسة هذا المضمون محاولاً إبراز خصوصیات هذا الحب لدى الشاعرین.
<<<<<<<<<<<<<<<
غزلیات حافظ شیرازی در تونس طنین انداز شد و متفکران و ادیبان و شاعران از تونس و نقاط مختلف جهان هریک با تفألی به ساحت غزل سرای قرن هشتم هجری باب جدیدی را در فهم سیر و سلوک عرفانی و انسانی حضرت حافظ شیرازی گشودند و با ارائه مقالاتی عالمانه عظمت این شاعر برجسته ایرانی را تمجید کردند.
وزارت آموزش عالی تونس و مرکز مطالعات علوم اجتماعی و اقتصادی و انجمن دوستی تونس و ایران و رایزنی فرهنگی ج.ا.ا در تونس چهار ارگانی بودند که با همکاری یکدیگر در روزهای سی ام و سی و یکم فروردین سال 1391 دو روز بیاد ماندنی را در تاریخ حافظ شناسی در سرزمین پر تاریخ و تمدن تونس و در جوار مناره های جامع زیتونه و در بهشتی از کتب کتابخانه ملی تونس در اذهان صاحبان فکر و پویندگان صراط مستقیم الهی بیادگار گذاشتند.
در این همایش دو روزه اساتید دعوت شده مقالاتی را ارائه کردند که در پایان هرنشست، حاضران پرسشهائی را مطرح می کردند و به این وسیله فضای علمی خاصی بر همه جلسات حاکم بود بگونه ای که چندین بار از سوی اساتید دانشگاهها و حاضران، برنامه ریزی این همایش بین المللی و شکل اجرائی و علمی آن مورد تمجید قرار گرفته و مراتب تقدیر خود را از تلاشهای رایزن فرهنگی کشورمان اعلام می نمودند.
از جمله مقالات ارائه شده که بعدا در قالب کتابی به چاپ خواهد رسید عبارت بودند از:
- سیره حافظ الشیرازی و تقدیم الدیوان نوشته دکتر فرید قطاط استاد دانشگاه تونس
- الانسان فی نظر حافظ الشیرازی : الفرد و المجتمع فی اشعاره نوشته صادق رمضانی گل افزانی رایزن فرهنگی ج.ا.ا در تونس
- الرمز و الدلاله فی شعر حافظ الشیرازی نوشته دکتر یوسف العثمانی استاد دانشگاه تونس
- تیمة "الحب" فی شعر حافظ الشیرازی و ابن الفارض، نوشته دکتر احمد موسی استاد دانشگاههای مغرب
- اسالیب القول الشعریه عند حافظ الشیرازی نوشته دکتر مختار العبیدی استاد دانشگاههای تونس
- یدعمنا حافظ السعید حل مشاکل عصرنا الجدید نوشته مهدی ضیائی از ایران
- العشق طریق الی الیقین نوشته خانم دکتر حذامی محجوب پژوهشگر دانشگاه تونس
- التوجه الاحیائی فی خطاب حافظ الشیرازی نوشته دکتر محمد علی آذرشب استاد دانشگاه تهران
- ثنائیه الانا و الغیب فی شعر حافظ الشیرازی نوشته دکتر سدیف حماده استاد دانشگاه لبنان
- الکون الفکری فی عالم حافظ الشیرازی نوشته دکتر فرحات الادریسی استاد دانشگاه تونس
- قراءه هرمنوطیقیة فی دیوان حافظ الشیرازی نوشته دکتر محمد علی الکبسی استاد دانشگاه تونس
- الکرامه الانسانیه من وجهة نظر حافظ الشیرازی و اثرها فی المجتمعات الاسلامیة و العالمیة نوشته دکتر کاوس محمد روحی برندق استاد دانشگاههای ایران
- حافظ شیرازی: لسان الغیب نفحات و نظرات نوشته نزار النداوی شاعر عراقی مقیم دانمارک
در این مقالات سخنرانان ویژوهشگران به بررسی ابعاد مختلف شخصیتی حافظ شیرازی و تاثیر گذاری و تاثیر پذیری او از محیط تربیتی و دیدگاههای وی در خروج انسان از عزلت و حضور فعال اجتماعی و تأکید حافظ بر عبد بودن انسان و ضرورت بازگشت به اصل خلقت پرداختندو از او بعنوان شاعری که با دیوان خود تحولی مبنائی را در جوامع انسانی ایجاد کرد و بشریت را مرهون و مدیون خود نمود تجلیل بعمل آوردند.
همایش دو روزه که با همت رایزنی فرهنگی ج.ا.ا در تونس و همکاری وزارت آموزش عالی تونس و طی یک برنامه ریزی پنج ماهه به ثمر رسید توسط رسانه های تونسی و نیز شبکه های العالم و الکوثر مورد پوشش قرارداده شد و صادق رمضانی گل افزانی رایزن فرهنگی کشورمان نیز در برنامه پخش زنده {صباح الخیر} از شبکه سراسری تونس در ساعت 8 صبح مورخ 30/1/91 حضور یافت و توضیحات کاملی از برنامه های فرهنگی رایزنی از جمله همایش بین المللی حافظ شیرازی را ارائه کرد.
خلاصة الورقة :
یعتبر حافظ الشیرازی من الشعراء الإیرانیین الکبار الذین أحرزوا النصیب الأوفر من التکریم والإعجاب داخل إیران وخارجها. وهو، وإن کان لم یسافر إلى بلاد العرب ولم یخلِّف قصائد عربیة کاملة –کما فعل سعدی الشیرازی وجلال الدین الرومی- فصیته ذائع فی الوسط العربی. ولا ریب أن شهرته هذه تعود إلى شهرته العالمیة التی تأتَّت له بسبب خوضه شعریاً فی مفاهیم التصوف الإسلامی والأحاسیس الإنسانیة المتعالیة، وعلى رأس ذلک "العشق أو "الحب" أو "المحبة" الذی شکَّل تیمة أساسیة، إن لم أقل وحیدة، فی شعره. فدیوانه طافحٌ بهذا المضمون، ومطلع غزلیاته خیر دلیل على تغنیه بالعشق، فهو یقر بسهولة تملک العشق للقلوب فی الوهلة الأولى، لکن سرعان ما تتعقّد الأمور وتبرز المشاکل بعد ذلک :
ألا یا أیها الساقی أدر کأساً وناولها که عشق آسان نمود اول ولى افتاد مشکلها
وعمر بن الفارض المصری هو أشهر من تغنى بالشعر الصوفی فی الأدب العربی، وواحد ممّن أذعنوا لسلطان "العشق" وهتفوا بحقیقته. ویفوح عبق هذا الحب من شعره، فهو الذی ینشد :
إن الغرام هو الحیاه فمت به صبّاً فحقک أن تموت وتعذرا
إذاً فتیمة "العشق" من التیمات البارزة والمحوریة فی شعر هذین الشاعرین. لقد اهتم بأشعار هذین العلمین الشامخین الکثیر من الباحثین شرحاً وتحلیلاً، لکن فی مجال المقارنة بینهما فإن الساحة الأدبیة تکاد تخلو من دراسات متکاملة. لذلک وقع اختیاری على دراسة هذا المضمون محاولاً إبراز خصوصیات هذا الحب لدى الشاعرین.
<<<<<<<<<<<<<<<
غزلیات حافظ شیرازی در تونس طنین انداز شد و متفکران و ادیبان و شاعران از تونس و نقاط مختلف جهان هریک با تفألی به ساحت غزل سرای قرن هشتم هجری باب جدیدی را در فهم سیر و سلوک عرفانی و انسانی حضرت حافظ شیرازی گشودند و با ارائه مقالاتی عالمانه عظمت این شاعر برجسته ایرانی را تمجید کردند.
وزارت آموزش عالی تونس و مرکز مطالعات علوم اجتماعی و اقتصادی و انجمن دوستی تونس و ایران و رایزنی فرهنگی ج.ا.ا در تونس چهار ارگانی بودند که با همکاری یکدیگر در روزهای سی ام و سی و یکم فروردین سال 1391 دو روز بیاد ماندنی را در تاریخ حافظ شناسی در سرزمین پر تاریخ و تمدن تونس و در جوار مناره های جامع زیتونه و در بهشتی از کتب کتابخانه ملی تونس در اذهان صاحبان فکر و پویندگان صراط مستقیم الهی بیادگار گذاشتند.
در این همایش دو روزه اساتید دعوت شده مقالاتی را ارائه کردند که در پایان هرنشست، حاضران پرسشهائی را مطرح می کردند و به این وسیله فضای علمی خاصی بر همه جلسات حاکم بود بگونه ای که چندین بار از سوی اساتید دانشگاهها و حاضران، برنامه ریزی این همایش بین المللی و شکل اجرائی و علمی آن مورد تمجید قرار گرفته و مراتب تقدیر خود را از تلاشهای رایزن فرهنگی کشورمان اعلام می نمودند.
از جمله مقالات ارائه شده که بعدا در قالب کتابی به چاپ خواهد رسید عبارت بودند از:
- سیره حافظ الشیرازی و تقدیم الدیوان نوشته دکتر فرید قطاط استاد دانشگاه تونس
- الانسان فی نظر حافظ الشیرازی : الفرد و المجتمع فی اشعاره نوشته صادق رمضانی گل افزانی رایزن فرهنگی ج.ا.ا در تونس
- الرمز و الدلاله فی شعر حافظ الشیرازی نوشته دکتر یوسف العثمانی استاد دانشگاه تونس
- تیمة "الحب" فی شعر حافظ الشیرازی و ابن الفارض، نوشته دکتر احمد موسی استاد دانشگاههای مغرب
- اسالیب القول الشعریه عند حافظ الشیرازی نوشته دکتر مختار العبیدی استاد دانشگاههای تونس
- یدعمنا حافظ السعید حل مشاکل عصرنا الجدید نوشته مهدی ضیائی از ایران
- العشق طریق الی الیقین نوشته خانم دکتر حذامی محجوب پژوهشگر دانشگاه تونس
- التوجه الاحیائی فی خطاب حافظ الشیرازی نوشته دکتر محمد علی آذرشب استاد دانشگاه تهران
- ثنائیه الانا و الغیب فی شعر حافظ الشیرازی نوشته دکتر سدیف حماده استاد دانشگاه لبنان
- الکون الفکری فی عالم حافظ الشیرازی نوشته دکتر فرحات الادریسی استاد دانشگاه تونس
- قراءه هرمنوطیقیة فی دیوان حافظ الشیرازی نوشته دکتر محمد علی الکبسی استاد دانشگاه تونس
- الکرامه الانسانیه من وجهة نظر حافظ الشیرازی و اثرها فی المجتمعات الاسلامیة و العالمیة نوشته دکتر کاوس محمد روحی برندق استاد دانشگاههای ایران
- حافظ شیرازی: لسان الغیب نفحات و نظرات نوشته نزار النداوی شاعر عراقی مقیم دانمارک
در این مقالات سخنرانان ویژوهشگران به بررسی ابعاد مختلف شخصیتی حافظ شیرازی و تاثیر گذاری و تاثیر پذیری او از محیط تربیتی و دیدگاههای وی در خروج انسان از عزلت و حضور فعال اجتماعی و تأکید حافظ بر عبد بودن انسان و ضرورت بازگشت به اصل خلقت پرداختندو از او بعنوان شاعری که با دیوان خود تحولی مبنائی را در جوامع انسانی ایجاد کرد و بشریت را مرهون و مدیون خود نمود تجلیل بعمل آوردند.
همایش دو روزه که با همت رایزنی فرهنگی ج.ا.ا در تونس و همکاری وزارت آموزش عالی تونس و طی یک برنامه ریزی پنج ماهه به ثمر رسید توسط رسانه های تونسی و نیز شبکه های العالم و الکوثر مورد پوشش قرارداده شد و صادق رمضانی گل افزانی رایزن فرهنگی کشورمان نیز در برنامه پخش زنده {صباح الخیر} از شبکه سراسری تونس در ساعت 8 صبح مورخ 30/1/91 حضور یافت و توضیحات کاملی از برنامه های فرهنگی رایزنی از جمله همایش بین المللی حافظ شیرازی را ارائه کرد.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق